Birinci kurs universitet tələbələrinin psixoloji simptom göstəricilərinin gender əsaslı təhlili

Abstract

Bu məqalədə universitetə yeni qəbul olan tələbələrin psixoloji simptom göstəriciləri araşdırılıb. Tədqiqat 2023-2024-cü tədris ilində Xəzər Universitetində təhsil alan və təsadüfi üsulla seçilən 204 tələbənin iştirakı ilə aparılıb. İştirakçılar 17-30 yaş arasında, 68-i kişi (33%), 136-sı isə qadındır (67%). Tədqiqatın aparılması üçün Xəzər Universitetinin Etik Komitəsindən icazə alınıb. Araşdırmada Mələk Kərimova və Nərmin Osmanlı (2016) tərəfindən Azərbaycan cəmiyyəti üçün uyğunlaşdırılan “Qısa Simptom Şkalası”ndan istifadə edilib. Test 53 maddədən ibarətdir, cavablar 0-dan 4-ə qədər balla qiymətləndirilib. Birinci kurs tələbələrinin “Qısa Simptom Şkalası” üzrə üç əsas indeks göstəriciləri (Ümumi Narahatlıq Ciddiyyəti İndeksi, Simptomların Toplamı İndeksi, Pozitiv Simptom Narahatlıq İndeksi) və 9 alt şkala (somatizasiya, obsesif-kompulsiv, şəxslərarası münasibətlərdə həssaslıq, depressiya, təşviş, aqressivlik (düşmənçilik), fobik təşviş, paranoid fikirlər, psixotik simptomlar) üzrə aldıqları ortalama və standart xəta göstəriciləri hesablanıb. Daha sonra Levene's testinə əsasən dispersiyaların bərabərliyi yoxlanılıb və t-test nəticələri analiz edilib. Tədqiqat nəticələri göstərib ki, qadın iştirakçıların “Qısa Simptom Şkalası” üzrə üç əsas indeks göstəriciləri (Ümumi Narahatlıq Ciddiyyəti İndeksi, Simptomların Toplamı İndeksi, Pozitiv Simptom Narahatlıq İndeksi) və 9 alt şkala nəticələri (somatizasiya, obsesif-kompulsiv, şəxslərarası münasibətlərdə həssaslıq, depressiya, təşviş, fobik təşviş, paranoid fikirləşmə, psixotik simptomlar) kişi iştirakçılardan daha yüksəkdir. Aqressivlik (düşmənçilik) alt şkalası üzrə nəticələrdə isə kişi və qadın iştirakçılar arasında statistik əhəmiyyətli fərq tapılmayıb.