Düzən Qarabağ Son Neolit dövründə

Abstract

Uzun fasilədən sonra, 2008-ci ildə Qalatəpə Antik və Orta əsr şəhər məskənində qazıntılara start verilməsi ilə Mil-Qarabağ düzündə arxeoloji təd-qiqatlar bərpa olundu. Ərazini nəzərdən keçirmək və əvvəllər qeydə alınmış abidələrin vəziyyətini öyrənmək məqsədilə kəşfiyyat işləri aparıldı, o cüm-lədən, hələ XX əsrin ortalarında qeydə alınmış Kamiltəpə qədim yaşayış yerində yoxlama şurf qoyuldu: çiy kərpicdən tikili qalığı açıldı, obsidian qəl-pələrindən əmək alətləri və saxsı məmulatı nümunələri toplandı. Bu abidənin antropogen təsir nəticəsində ciddi dağıntıya məruz qalması Azərbaycan-Almaniya birgə arxeoloji ekspedisiyasının 2009-cu ildə burada kompleks araşdırmalara başlamasına zəmin yaratdı. Sonrakı il bu əməkdaşlıq daha da dərinləşdi: AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnistitutu, Gürcüstan Milli Muzeyi, Almaniya Arxeolgiya İnistututu və Fransa Milli Araşdırmalar İnisti-tutunun müştərək təşkilatçılığı ilə Kür çayı hövzəsində yerləşən Son Neolit dövrünə aid üç abidənin öyrənilməsi qərara alındı. 2010-2012-ci illərdə “Qə-dim Kür” (“Ancient Kura”), 2013-2015-ci illərdə isə “Kür hərəkətdədir” (“Kura in Motion”) layihələri çərçivəsində Gürcüstan ərazisindəki Arıxlı (Aruxlo), Azərbaycanda – Tovuz rayonunda Menteştəpə qədim yaşayış yer-ləri ilə yanaşı, Mil düzündə Kamiltəpə və onun ətrafında da iri miqyaslı ar-xeoloji qazıntılar aparıldı. Bu tədqiqatlar təkcə Azərbaycanın deyil, bütövlük-də Cənubi Qafqazın Neolit dövrü mədəniyyətinin öyrənilməsində mühüm ad-dım oldu.