Çağdaş vətəndaşlıq lirikasında milli birlik motivləri (Məmməd Araz, Söhrab Tahir AzərAzər və Məmməd İsmayılın yaradıcılığı əsasında)

Abstract

Lirika (və ya “melika”; “melos”/yunanca/– nəğmə) antik Yunanıstanda “yeddi simli liranın müşayiəti ilə oxunan nəğmələrə deyilirdi” (1,99). Bu mənada “vətəndaşlıq lirikası” “vətəndaşlıq nəğməsi” anlamına gəlir. Troya müharibəsinin onuncu ilinə aid olan “İliada” və yunan–Troya savaşından geri qayıdan Odisseyin başına gələn əhvalatları əks etdirən “Odisseya” eposunun yazılmasından sonrakı dövrdə təşəkkül tapan lirika (monodik lirika və xor lirikası) geniş yayılmağa başladı, çağdaş dövrümüzə qədər gəlib çatdı və dünyada, o cümlədən Azərbaycan poeziyasında lirik janrın mükəmməl nümunələri yarandı. Bu janr çağdaş Azərbaycan poeziyasının öncüllərindən olan Məmməd Araz, Söhrab Tahir AzərAzər və Məmməd İsmayıl yaradıcılığının da əsasını təşkil edir. Onların poeziyadakı başlıca uğurları lirik növlə bağlıdır ki, bunun da müəyyən hissəsi vətəndaşlıq lirikasına aiddir. Vətəndaşlıq lirikasının mayasını, cövhərini yaradan əsas mövzulardan biri isə milli birlik motivləridir.