Soyuqbulaq nekropolundan tapılmış dəmir dövrü silahları

Abstract

Son dəmir dövründə siyasi, sosial, iqtisadi və s. dəyişikliklərlə bərabər hərb sənətində də dəyişikliklərin baş verdiyini görmək olar. Yalnız yazılı mənbələrlə deyil, arxeoloji qazıntılar nəticəsində hərb sənətinə aid aş-kar edilmiş maddi-mədəniyyət nümunələri əsasında da biz bunu aydın görə bilərik. E.ə. VIII-V əsrlərə aid Soyuqbulaq nekropolundan hərb sənətinə aid tapılmış xəncərlər, qılınclar, nizələr, ox ucluqları son dəmir dövründən erkən antik dövrünə keçid mərhələsində Qərbi Azərbaycan ərazisində hərb sənəti-nin necə inkişaf etdiyi, Azərbaycanın qədim hərb sənətinin inkişafında digər dövlətlərin rolu və s. haqqında bizdə aydın təsəvvür yaranır. Soyuqbulaq nekropolunda aşkar olunmuş xəncərlərin e.ə. VIII əsr As-suriya xəncərlərinə bənzəməsi, hökmdar Sarqonun xəncəri ilə müqayisə olun-ması onu deməyə əsas verir ki, Urartu və Assuriya dövlətləri arasında Yaxın Şərq uğrunda gedən mübarizədə, inkişaf etmiş hərbi gücə malik Assuriya dövlətinin Azərbaycanın qədim hərb sənətinin inkişafında təsiri olmuşdur. Yalnız Assuriyanın deyil, digər dövlətlərin, xalqların da təsirləri Azər-baycanın qədim dövr hərb sənətində görünür. Soyuqbulaq nekropolundan ta-pılan yarpaq şəkilli nizə ucları, üçbucaq formalı ox ucluqları və s. onu deməyə əsas verir ki, e.ə. VIII-V əsrlərdə Azərbaycanın qədim dövr hərb sənətinin inkişafında Orta Asiyadan Qafqaza, Yaxın Şərqə axın edən kimmerlərin, skiflərin də təsirləri və rolları böyük olmuşdur.