Azerbaycan’da Milliyetçilik: Ulus ve Ulus Devletin Oluşumu

Abstract

Çalışmanın ilgili dönemi “küçük millet” modeli çerçevesinde çalışılan ilk doktora tezi olduğunu ifade edebilirim. Bu çerçevede yayınlanan ilk kitap da bu çalışma olacak. Buradan hareketle belli bazı eleştirilere maruz kalacağımın bilincindeyim. Küçük millet tanımının kullanılmasının temel amacı Azerbaycan milli hareketinin Çarlık’ın sömürüsü altında başlayarak bizatihi millet ve devlet yaratma süreci olduğuna dikkat çekmektir. “Siyasi gövde”yi oluşturan elementlerin başında gelen ulusal bilinç İngilizler, Osmanlı Türkleri, Ruslar, Almanlar için farklı biçimde şekillenmiştir. Söz gelimi, Azerbayan’ın entelektüel, ideolojik vs. kaynakları olan St. Petersburg ve İstanbul modern olanın doğuşunun merkezi şehirlerinden direkt bilgi edinebildikleri halde Azerbaycan milli hareketi ilgili şehirler üzerinden edindikleri bilgi ve tecrübeyle gelişmiştir (Bkz., Tablo 13). Dolayısıyla “küçük millet” modelinin kullanılmasının sürecin daha analışlır kılınmasına ve yeni akademik, entelektüel tartışmalara vesile olacağına inanıyorum.