Kadir Dede, Edebiyatın Ulusu Ulusun Edebiyatı

Abstract

Ulus kavramının izleri etimolojik açıdan antik Latinceye kadar takip edilebilir. Ancak günümüzdeki anlamıyla ulus, hâkimiyetin meşru/hukuki kaynağı olarak on sekizinci yüzyıl sonunda “yeni politika” tarzı olan milliyetçilik eliyle kurgulanmıştır. Çalışma, Kadir Dede’nin Hacettepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde savunduğu “Türk Ulusunun İnşasında Romanın Rolü, 1923-1938” tezinin bazı ilave ve değişiklikler yapılarak kitaplaştırılmış hâlidir. Yazar, çalışmada ulusun “devlet”, “entelektüeller” ve “burjuvazi” eliyle milliyetçik tarafından kurgulandığı yönündeki modernist yaklaşımdan hareket etmektedir. Eserin birinci bölümünde çalışmanın kuramsal alt-yapısı üzerinde durulmuştur. Bu bölümde hem modernist hem de etnosembolcü yaklaşımlara yer verilmesine karşın yazarın ulusların milliyetçilik tarafından kurgulandığı ve modern bir olgu olduğu yaklaşımını benimsediği anlaşılmaktadır. Yazar birinci bölümdeki kuramsal değerlendirmeler ışığında Türk ulus inşasına yönelik şöyle bir çıkarımda bulunmaktadır: “[...] Tüm milliyetçilik deneyimlerinde olduğu gibi, Türklüğün kadim bir niteliğe ve tarihsel sürekliliğe sahip olduğu dile getirilse de, Türk ulusunu yaratan Türk milliyetçiliğidir.” (s. 56).